Witold Januszewski (1915-1981)

Witold Januszewski. Archiwum rodziny artysty

Witold Januszewski był polskim artystą, który większość życia spędził na emigracji. Urodził się 2 stycznia1915 r. w Grodnie (Białoruś, wówczas część Polski). Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. We wrześniu 1939 r. Januszewski walczył w armii polskiej z hitlerowcami i po klęsce Polski zdołał – przez Węgry i Włochy – przedostać się do Francji. Przebywał w różnych obozach internowania dla polskich żołnierzy w południowo-zachodniej Francji i był aktywnym członkiem polskiej sieci oporu „Monika”. W obozie internowania w Livron Januszewski zadebiutował jako ilustrator, pracując dla tajnego pisma „Wrócimy”, którego był współzałożycielem wraz z polskim poetą i publicystą Józefem Łobodowskim.

W 1943 r. Januszewski uciekł z obozu internowania w Livron i wyjechał do Tuluzy, gdzie poślubił Felicję Borkowską. Po tym, jak naziści przejęli kontrolę nad francuską „wolną strefą”, para zdołała niepostrzeżenie przedostać się przez granicę w Pirenejach, mając nadzieję na dotarcie do Londynu przez Portugalię. Ostatecznie para pozostała w Barcelonie, gdzie mieszkali przez następne pięć lat. To właśnie w Hiszpanii tuż po wojnie Januszewski zadebiutował jako artysta, prezentując swoje prace na dwóch wystawach indywidualnych. Jednak najważniejsza część jego twórczości artystycznej powstała we Francji, do której powrócił w 1947 roku. W 1959 roku, straciwszy wszelką nadzieję na powrót do Polski, Januszewski zdecydował się na stałe pozostać w Paryżu. Niezmiennie malował, ale pracował także jako ilustrator dla prasy oraz dla wydawnictw polskich i francuskich, projektował scenografie teatralne i brał udział w wielu wystawach zbiorowych. Wszystkie te działania nie zapewniały mu jednak środków na utrzymanie rodziny, więc przez kolejne piętnaście lat Januszewski pracował jako prosty pracownik koncernu BP. Mimo tych trudnych warunków życia nigdy nie zrezygnował z malowania i nadal regularnie prezentował swoje prace na wystawach zbiorowych i indywidualnych. Jego ostatnia indywidualna wystawa odbyła się w Galerii Lambert (Paryż) w 1974 roku.

Januszewski zmarł w 1981 roku w podparyskim Ermont. Po opuszczeniu Polski w 1939 roku już nigdy więcej nie zobaczył ojczystyego kraju, choć pozostał z nim na zawsze głęboko związany. W 2004 roku, w roku przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, stowarzyszenie Lez’art interventions rozpoczęło promocję twórczości Januszewskiego, organizując cztery wystawy w Paryżu i innych francuskich miastach podczas Sezonu Polskiego we Francji „Nova Polska”. Kolejne wystawy artysty zorganizowano w latach 2007-2010 w polskich muzeach oraz we współpracy z Ambasadą Francji w Polsce. W 2011 roku jedna z prac Januszewskiego została pokazana na wystawie „Polonia. Polacy we Francji”. W tym samym roku Galeria Roi Doré wystawiła dwie prace artysty na zbiorowej wystawie pt. „Wygnani z raju”. W 2014 roku Biblioteka Polska w Paryżu we współpracy ze Stowarzyszeniem Lez’arts interventions zorganizowała wystawę „Wibracje”, prezentującą prace Januszewskiego na papierze. Wystawa „Co mi powiedziała kora brzozowa”, zorganizowana przez Galerię Roi Doré z okazji stulecia Januszewskiego, prezentuje wybór prac artysty z lat 1960-1970.

Oficjalna strona artysty: Witold Januszewski